లోకసభ అంటే "కేంద్రం"లో మన ప్రాతినిధ్యం. కేంద్రప్రభుత్వంలో మన ప్రాతినిధ్యం, మన పార్టీలు చేసే లాబీయింగ్ బట్టి ఉంటుంది. అది వేరే విషయం.
లోకసభ స్థానాల కేటాయింపు ఆయా రాష్ట్రాల జనాభాను బట్టి ఉంటుంది. ఆ లెక్క ఉజ్జాయింపుగా చూద్దాం.
మన లోకసభలో ఉన్న స్థానాలు 545. వీరిలో ఇద్దరు ఆంగ్లో ఇండియన్లను రాష్ట్రపతి నామినేట్ చేస్తాడు. అది కాకుండా కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు ఆరింటికీ ఆరు స్థానాలను మినహాయిస్తే మిగిలిన లోకసభస్థానాలు 537 అవుతాయి. వీటినే తక్కిన రాష్ట్రాలన్నిటి మధ్య పంచాలి.
ఈ కింది పట్టికలో ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణ, ఉత్తరప్రదేశ్, బీహార్, పశ్చిమ బంగ, తమిళనాడు, కేరళల జనాభా, (వివిధ జనాభా లెక్కలననుసరించి) బట్టి లోకసభ స్థానాలు ఎలా మారబోతున్నాయో చూడవచ్చు.
ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రానికి 1973 నియోజకవర్గ విభజనలో భాగంగా 42 స్థానాలను కేటాయించారు. 2002 పునర్విభజన సమయంలో జనాభా పెరుగుదల బట్టి దక్షిణాది రాష్ట్రాలనుండి 15 స్థానాలు ఉత్తరభారతానికి చేరిపోతాయని, దక్షిణాదినుండి వచ్చిన వ్యతిరేకతవల్ల ముందున్న స్థానాల్నే మళ్లీ ఉంచవలసి వచ్చింది . కానీ పక్షంలో, అప్పటి ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రానికి 38/39 స్థానాలు మాత్రమే దక్కి ఉండేవి. అలాగే, 2031 జనాభా లెక్కల తర్వాత మాత్రమే మరోసారి పునర్విభజన జరగబోతుంది.
దేశం యొక్క సగటు జనాభా పెరుగుదలను, రాష్ట్రాల జనాభా పెరుగుదలను బట్టి 2021,2031,2041 లలో రాష్ట్రాల ప్రాతినిధ్యం ఎలా ఉండబోతుందో చూడవచ్చు
| రాష్ట్రం (లోక సభ స్థానాలు, జనాభా పెరుగుదల శాతం) |
1961
|
1971
|
1981
|
1991
|
2001
|
2011
|
2021
|
2031
|
2041
|
| భారతదేశం (543/17.64) |
439235720
|
548160050
|
683329900
|
846421830
|
10287,37,690
|
1210193422
|
1423671542
|
1674807202
|
1970243192
|
| లోకసభ స్థానాలు |
537
|
537
|
537
|
537
|
537
|
537
|
537
|
537
|
537
|
| ఆంధ్రప్రదేశ్ (25/11.1) |
35983480
|
43502710
|
53551030
|
66508170
|
757,28,400
|
49665533
|
55178407.2
|
61303210.4
|
68107866.71
|
| లోకసభ స్థానాలు |
43.9926169
|
42.617034
|
42.083484
|
42.19514
|
39.53014573
|
22.0381228
|
20.81295
|
19.6558887
|
18.56315229
|
|
తెలంగాణ (17/17.87)
|
NA
|
NA
|
NA
|
NA
|
NA
|
35193978
|
41483141.9
|
48896179.3
|
57633926.57
|
| లోకసభ స్థానాలు |
15.6166492
|
15.6471816
|
15.6777737
|
15.70842559
|
|||||
| పశ్చిమ బంగ (42/13.9) |
34926000
|
44312017
|
54580650
|
68077970
|
80221300
|
91347736
|
104045071
|
118507336
|
134979855.9
|
| లోకసభ స్థానాలు |
42.69976495
|
43.409864
|
42.892619
|
43.191076
|
41.87543484
|
40.5337968
|
39.2451501
|
37.9974719
|
36.78945977
|
| ఉత్తర ప్రదేశ్ (80//20.1) |
70144160
|
83849775
|
105113300
|
132062800
|
166053600
|
199581477
|
239697354
|
287876522
|
345739702.9
|
| లోకసభ స్థానాలు |
85.75671833
|
82.142668
|
82.604086
|
83.78532
|
86.67980581
|
88.5604327
|
90.4123425
|
92.302978
|
94.2331491
|
| బీహార్ (40/25.1) |
34849490
|
42126800
|
52303000
|
64531200
|
82879910
|
103804630
|
129859592
|
162454350
|
203230391.5
|
| లోకసభ స్థానాలు |
42.60622549
|
41.269136
|
41.10271
|
40.94088
|
43.26322648
|
46.0613033
|
48.9822258
|
52.0883751
|
55.3914972
|
| తమిళనాడు (39/15.6) |
33687110
|
41199170
|
48408080
|
55859300
|
62111390
|
72138958
|
83392635.4
|
96401886.6
|
111440580.9
|
| లోకసభ స్థానాలు |
41.18512508
|
40.360392
|
38.041858
|
35.439119
|
32.42208072
|
32.0102719
|
31.4551804
|
30.9097149
|
30.37370827
|
| కేరళ (20/4.9) |
16904560
|
21347300
|
25453680
|
29098523
|
31839000
|
33387677
|
35023673.2
|
36739833.2
|
38540084.98
|
| లోకసభ స్థానాలు |
20.66714592
|
20.912688
|
20.002968
|
18.461134
|
16.61992475
|
14.815138
|
13.2107104
|
11.7800368
|
10.50430004
|
2) కేంద్రపాలిత ప్రాంతాల జనాభాని మినహాయించలేదు.
పై పట్టికబట్టి మనకు దక్షిణాది రాష్ట్రాల లోకసభ స్థానాలు ఎలా తగ్గుతున్నాయో, ఉత్తరాది రాష్ట్రాల లోకసభ స్థానాలు ఎలా పెరుగుతున్నాయో తెలుస్తుంది.
